OZAN ÖMER KADÜKER- Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB), “Şiddet Algısı Araştırması” sonuçları açıklandı. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in talimatıyla Şubat 2025’te 10. ve 11. sınıf öğrencilerine uygulanan çalışmada, farklı yaş kümelerinin dijital şiddeti nasıl algıladığı incelendi. Türkiye’nin 26 vilayetinden 7 bin 511 lise öğrencisinin katıldığı araştırma, öğrencilerin yüzde 53’ünün en az bir defa toplumsal medyada hakaret yahut makûs kelamlara maruz kaldığını, yüzde 40.8’inin ise hakaret ettiklerini yahut makûs kelamlar kullandıklarını ortaya koyuyor. Araştırmadan öne çıkan datalar şöyle:
*Öğrencilerin yüzde 37.1’i dijital ortamda şiddetin yaygın olduğunu belirtti.
*Şiddet olarak algılanan davranışların başında, özel bilgi ve fotoğrafların internet ortamında paylaşılmasıyla tehdit edilmek geldi. Lise öğrencilerinin yüzde 92,3’ü bu durumu şiddet olarak kıymetlendirdi.
*Yüzde 73.5’i bir paylaşımın ekran manzarasının alınarak yayılmasını, yüzde 72.8’i ise popüler görüşe karşı çıkan şahısların aşağılanmasını şiddet olarak tanımladı. Geçmişteki bir paylaşımın sosyal medyada eleştirilmesi de öğrencilerin yüzde 61,3’ü tarafından şiddet olarak görüldü.
Aşağılıyorlar
Sosyal medyada gönderilerin taammüden beğenilmemesi, beğenilerin geri çekilmesi ve dijital ortamda kümelere alınmama üzere durumlar, yüzde 15-20 oranında öğrenciler tarafından şiddet olarak görüldü. Öğrencilerin yüzde 40’ının arkadaşlarının gönderilerini taammüden beğenmediği; yüzde 29.8’inin ise beğenilerini taammüden geri çektiği belirlendi.
*Yüzde 33.5’i en az bir defa ‘diğerleri üzere davranmadığı için baskı altında hissettiğini’, yüzde 38’i ise ‘popüler bir görüşe karşı çıktığı için aşağılandığını’, yüzde 22’si de diğerlerini tanınan bir görüşü savundukları için aşağıladığını belirtti.
Mağdur da uyguluyor
Araştırma, öğrencilerin hem mağdur hem şahit hem de uygulayan olarak sürecin içinde yer alabildiğini gösterdi. Bilhassa müsaadesiz bilgi paylaşımı üzere önemli ihlallerde mağduriyet oranı yüzde 11.1 üzere yüksek bir düzeyde belirlenirken, toplumsal medya etkileşimlerinde “mağdur’” ve “uygulayan” oranlarının birbirine hayli yakın olduğu (yüzde 50-40 gibi) tespit edildi.
‘Okuldan soğutuyor’
İstanbul Atlas Üniv. Psik. Böl. Dr. Öğr. Ü. Hale A. Kahyaoğlu Çakmakcı: Toplumsal medyada olumsuz yorumlar, tenkitler ve makûs kelamlar gençlerde önemli travmalara, özgüven kaybına sebep olabilir. Paylaşımlarının beğenilmemesi, arkadaşlıktan çıkarılmaları gençlerin içine kapanmasına, okul hayatından soğumasına ya da öfkesini denetim edebilmek için makûs alışkanlıklar edinmesine yol açabilir.
‘Çaresiz hissediyor’
Psikolog Serhat Çıkman: Gençler ortasındaki ‘ifşa kültürü’ sıkça rastladığımız bir olay. Bu durumun yarattığı ruhsal tesirler bilhassa ergenlik periyodundaki gençlerde birçok ruhsal sıkıntılarla karşı karşıya kalmalarına sebep oluyor. Bunlardan kimileri inanç kaybı, tasa, depresyon, özsaygıda kayıp, utanç duygusu, travmatik durumlar ve toplumsal izolasyon üzere sıkıntılar. Mağdur, kendini çaresiz ve bedelsiz hissedebilir bu da özgüvenini zedeleyebilir.